Niejednokrotnie otrzymujemy prośby o udzielenie porady co zrobić kiedy jako lekarz dostaliśmy wezwanie do stawiennictwa w sprawie karnej w charakterze świadka. Czy iść? Czy iść samemu? Co można mówić, czego nie można oraz gdzie w tym wszystkim tajemnica lekarska?
Odpowiadając na te pytania musisz wiedzieć, że w postępowaniu karnym zagadnienia te regulują przepisy art. 177 i następne ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89. poz. 555 z późn. zm.) oraz że obowiązek zachowania tajemnicy lekarskiej został określony w art. 40 u.z.l.l.d., kolejne odniesienia w zakresie tajemnicy lekarskiej znajdują się w art. 23-32 Kodeksu Etyki Lekarskiej.
Jako lekarz masz obowiązek zachowania w tajemnicy informacji dotyczących pacjenta, o których dowiedziałeś się w związku z wykonywaniem swojego zawodu. „Tajemnica dotyczy wszelkich faktów i informacji mających związek z leczeniem i osobą pacjenta, jak i danych takiego związku niemających (np. co do innych schorzeń, którymi pacjent jest dotknięty, jego stosunków rodzinnych, zawodowych, osobistych, kontaktów i preferencji seksualnych, faktu bezpłodności itp.). Obowiązek zachowania tajemnicy lekarskiej nie wygasa w razie śmierci pacjenta.” Tajemnicą lekarską objęte zostały także informacje, które dotyczą osób trzecich, a o których lekarz dowiedział się w trakcie procesu leczenia.
Tajemnicą lekarską objęte są także dokumenty np.: karta choroby, karta gorączkowa, wyniki badań, notatki a także ustne wypowiedzi lekarza.
„Informacje objęte tajemnicą lekarską należą do sfery życia prywatnego pacjenta i stanowią jego dobro osobiste. Chodzi tu zarówno o informacje, które lekarz uzyskał od pacjenta, jak i z innych źródeł (np. od współmałżonka). Ochrona prywatności obejmuje nie tylko wiadomości dotyczące samego pacjenta, ale również w pewnych granicach osób trzecich (np. rodziny pacjenta czy innych osób bliskich).”
Tajemnica lekarska nie ma jednak charakteru bezwzględnego i doznaje ograniczeń w określonych sytuacjach przewidzianych przepisami prawa. Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty w art. 40 ust 2 wymienia przypadki, kiedy zasada z paragrafu pierwszego doznaje ograniczenia i wyłączone zostaje ścisłe zachowanie tajemnicy lekarskiej.
Lekarz wezwany w charakterze świadka ma obowiązek stawić się w czasie i w miejscu określonym przez organ prowadzący.
Prawo do odmowy zeznań przysługuje lekarzowi, jeżeli oskarżony jest dla niego osobą najbliższą. Osoba najbliższa to w myśl art. 115 § 11 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny- małżonek, wstępny, zstępny, rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek, a także osoba pozostająca we wspólnym pożyciu. Odmowa zeznań dotyczy tylko takiego zakresu, w jakim odnoszą się one do oskarżonego. Prawo do odmowy zeznań nie zwalnia jednak od stawiennictwa się w organie, który wystosował wezwanie.
Lekarz jako świadek ma prawo uchylić się od odpowiedzi na pytanie, w sytuacji, gdy udzielenie odpowiedzi mogłoby narazić jego lub osobę dla niego najbliższą na odpowiedzialność za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe.
Jeśli chodzi o kwestie objęte tajemnicą lekarską, to W tym zakresie nie można ujawnić żadnych danych o pacjencie. Niemniej lekarz może zostać zwolniony z tajemnicy. Może tego dokonać przede wszystkim sam pacjent, albo jego spadkobierca. Gdyby jednak takiej zgody nie było, to wówczas jedynie sąd może zwolnić z zachowania tajemnicy lekarskiej. Należy zatem zawsze upewnić się czy można złożyć zeznanie naruszające tajemnicę lekarską, a jeśli nie- odmówić odpowiedzi na pytania nią objęte.
Jednocześnie nie ma jednoznacznej odpowiedzi czy na takie przesłuchanie lepiej iść z adwokatem. Tą kwestię należy ocenić indywidualnie. Zgodnie z art. 87 § 2 Kodeksu postępowania karnego, osoba niebędąca stroną postępowania a więc świadek może ustanowić pełnomocnika, jeżeli wymagają tego jej interesy w toczącym się postępowaniu. Decyzję w tym zakresie podejmuje prokurator. Jeśli zatem podejrzewasz że sprawa może przybrać niekorzystny tok, bądź samo zeznanie bardzo Cię stresuje, możesz skontaktować się z profesjonalnym pełnomocnikiem celem oceny i uzyskania porady.
Podsumowując – na wezwanie w charakterze świadka mamy obowiązek się stawić, jeśli zachodzą określone przesłanki mamy prawo odmówić zeznań w ogóle, bądź odpowiedzi na poszczególne pytania. Należy bezwzględnie zbadać czy istnieje zwolnienie z tajemnicy lekarskiej przed udzieleniem jakiejkolwiek odpowiedzi na pytanie na które odpowiedź ją stanowi. W razie jakichkolwiek wątpliwości doradź się adwokata bądź radcy prawnego.